De veranderende contouren
Rond onze jaartelling (zie linker afbeelding)
bestond het IJsselmeer (en een deel van het Markermeer)
niet, het was gedeeltelijk land. Zoals ook in Oostelijk
Flevoland (Swifterband cultuur) bestond dit gebied vroeger
uit veenstroken en delta's van grote rivieren. De
droogmaking van de Slimline Markermeer verandert
historisch dus niet veel. En daarbij gaan we zeker niet
voorbij aan de waarde van de natuur.
In Almere (huidige) werd een vuurplaats blootgelegd en in
de Noordoospolder ontdekte men voetsporen in het zand.
Duizenden jaren lang woonden er mensen in dit gebied. Ook
bij de A27 en de Hoge Vaart (Zuidelijk Flevoland) werden
resten van jagers- en verzamelaarkampen gevonden.
Texel zat nog aan Noord Holland vast en bij het Vlie was
een open uitstroom naar de Noordzee. De kleine binnenzee was
met het IJ verbonden.
de namen voor het water:
Flevum
Flevo
Aelmere
Elmere
Almari
Almeri
Zuiderzee
(ongeveer 14e eeuw)
IJsselmeer
(na afsluiting)
In de 10e eeuw zien we de contouren van de bekende
geografische kaart zoals we die nu nog kennen. Wieringen,
Schokland en Urk zijn de stevige eilanden (op keileem
gebaseerd) met aan de noordzijde een waddengebied. Deze hoge
delen in het waterrijke gebied danken hun bestaan aan de
voorlaatste ijstijd waarbij keileem werd afgezet. Dit biedt
een goede weerstand tegen water en golfslag, waardoor ze zo
lang konden blijven bestaan.
In de 13e eeuw verandert de geografie aanzienlijk, grote
delen van het veenachtige gebied worden een prooi van de zee
en slaan tijdens een aantal stormen weg. De bovenkop van
Noord Holland verdwijnt en het IJsselmeer is dankzij de
aanstormende rivieren zoals de IJssel, Vecht e.a. behoorlijk
groot geworden. Mede dankzij de verzanding van het Oer-IJ
waardoor de Oude Rijn zijn smeltwater alleen via deze
rivieren in zee kon lozen.
In de 15 eeuw is er niet veel gewijzigd, het land boven
Amsterdam wordt iets groter (toepasselijk 'Waterland'
geheten) en het water wordt teruggedrongen tot enkele
veenmeren, die later zullen worden drooggemalen.
In de 19e eeuw (geheel rechts) zijn de huidige contouren
te zien waarbij Wieringen als eiland er nog uitspringt. Bij
de CD "Land en Water" worden de detailkaarten
vergroot weergegeven.
Er bestaat uit de Romeinse tijd ook een 'Flevum',
de naam van het castellum Flevum. De locatie van het fort is
niet bekend, wellicht bij Velsen, Castricum of Groningen
(laatste is minder waarschijnlijk). De franse naam 'fleur'
is waarschijnlijk een afleiding van 'Flevum'. En de
Vliestroom zou ook dicht tegen Flevum aanleunen.
Almere en Flevum waren twee namen van de
vroegere zeebaai tussen St. Omaars en Calais Noord West
Frankrijk.
Almere stamt van het Germaanse 'al' af voor 'groot'.
'Mere' is 'meer'. Of wel een groot meer.
Onderstaand een oude kaart uit een schoolatlas van de
Vaderlandse- en Algemene Geschiedenis voor de Romeinse tijd
(zo rond de jaartelling). Flevum castellum is bij
Wieringen ingetekend (waarschijnlijk heeft het daar niet
gelegen), de plaatsen Nijmegen (Noviomagum), Utrecht
(Trajectum) en Vechten (Vectio etc. zijn redelijk nauwkeurig
op de juiste locatie ingetekend. Het kleine binnenmeer heet
daar Flevo Lacus, de IJssel (Isala) kwam daar op uit.
Vanaf de Linge en Oude Rijn zien we diverse rivieren (Eem,
Vecht, Amstel) aftakkingen maken naar het huidige IJ en
IJmeer. Na onze jaartelling onstonden de Waal, Rijn/Lek en
de IJssel. De IJssel is wellicht door de Romeinen zo groot
geworden aangezien zij bij Kampen het laatste deel hebben
uitgegraven. Het begin van het grote meer tot aan Leeuwarden
in Friesland is al te zien als 'Vidrus'.
vervolg
menu Markerwaard
omhoog
eerste hoofdmenu
|